بهترین آثار جشنواره فجر از شهرستان ها است

به گزارش تئاتر اردبیل، سهراب سلیمی که متولد 1329شهر مقدس مشهد است از چهره های شناخته شده در تئاتر کشور است که هنردوستان، هنرمندان و علاقه مندان به تئاتر، آثار ارزشمندی را از این کارگردان و بازیگر برجسته تئاتر کشور در صحنه های مختلف نمایش به تماشا نشسته اند. سهراب سلیمی در برگزاری دوره های مختلف جشنواره های تئاتر استانی و منطقه ای در استان ها و شهرهای مختلف ایران اسلامی به عنوان داور، نقش ارزنده ای را ایفا کرده است . این هنرمند برجسته تئاتر و تلویزیون با تئاتر اردبیل بواسطه حضور در جشنواره های تئاتر استانی از نزدیک آشناست و شاهد اجرای هنرمندان تئاتر این استان در جشنواره ها و محافل و مجامع مختلف تئاتری بوده است. سهراب سلیمی این بار به عنوان عضو هیئت انتخاب سی و هفتمین دوره جشنواره بین المللی تئاتر فجر به همراه افشین خورشید باختری و محسن علیخانی  در هیجدهمین روز از ماه مهر، میهمان هنرمندان تئاتر اردبیل به بهانه داوری دو نمایش منتخب این استان  در بیست و ششمین جشنواره تئاتر استانی برای حضور در جشنواره تئاتر بین المللی فجر بود. در فاصله تماشای دو نمایش«جایی که پیاده رو تموم میشه» و «فخرالزمان» فرصتی یافتم تا پای صحبت های گرم این پیشکسوت تئاتر کشور بنشینم .

 

وقتی از او در مورد تئاتر اردبیل پرسیدم، گفت: تئاتر اردبیل را از پیش از انقلاب می‌شناسم و با تئاتر این دیار هنرمند خیز از نزدیک آشنایی دارم. تئاتر اردبیل، یک نسخه جدا از تئاتر سایر شهرها نیست. تئاتر اردبیل، یک حضور فعال و یک حضور دوست  داشتنی در مجامع، جشنواره ها و رویدادهای تئاتری کشور دارد. با تمام کمبودهایی که در تئاتر کشور وجود دارد، تئاتر اردبیل، گرچه از لحاظ کمی ، کم رنگ دیده می شود، اما در باطن پر از انرژی است. تئاتر اردبیل، تئاتری زیبا و دوست داشتنی است با هنرمندانی که هریک ویژگی های خاص خود را دارند و در ارتقای تئاتر این شهر سهیم بوده اند. مگر می شود، تلاش های زنده یاد مجید واحدیزاده را انصافا" انسان شریف و جزو هنرمندان پر انرژی این استان بودند را در اعتلای تئاتر این استان و شهر اردبیل نادیده گرفت؟ روان شاد مجید واحدیزاده، جریان هنر را در این شهر با تمامی محدودیت هایش به جلو برده و کارهای خوبی را در جشنواره ها به نمایش گذاشته است.

 

چند سالی است که جشنواره های تئاتر منطقه ای، جای خود را به همایش های تئاتری تبدیل کرده است و گروه های منتخب استان ها، به جای حضور در جشنواره های منطقه ای، در این همایش ها و البته به صورت فیلم، آثار خود را در معرض دید و بازبینی اعضای هئیت انتخاب قرار می دهند. امسال، با سیاست های جدید دبیر جشنواره بین المللی تئاتر فجر و در جهت توجه به تئاتر شهرستان ها و استان ها، بازبینی و داوری و انتخاب نمایش های برگزیده جشنواره های تئاتر استانی به صورت زنده ور مراکز استان ها انجام می شود، این شکل اجرایی و داوری چه تاثیری می تواند در تئاتر استان ها و حضورشان در جشنواره بین المللی تئاتر فجر داشته باشد؟

ما تجربه های خوبی از برگزاری جشنواره ها تئاتر منطقه ای و حضور هنرمندان تئاتر استان ها در این جشنواره ها داشته ایم. روند تقسیم بندی جشنواره ها به استانی، منطقه ای و نهایتا" فجر، کار ارزشمندی بود.  هنرمندان تئاتر استان ها در این جشنواره ها به طور کامل و با تمامی داشته ها یشان شرکت می کردند و ضمن آنکه نمایش خود را برای تماشگران یک شهر و استان دیگر به نمایش می گذاشتند، از نزدیک کارهای همدیگر را ارزیابی می کردند و حتی کارهای یکدیگر را قضاوت و داوری می کردند. کارهایی که در این جشنواره ها، مشاهده می شد، کارهای قابل تاملی بودند و از سطح کیفیت بالایی هم برخوردار بودند. در مدیریت های قبلی هم  من به این مسئله و حضور استان ها در جشنواره های تئاتر منطقه ای تاکید داشته ام. حضور گروه های استانی در کنار جشنواره های منطقه ای، هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ نیروی انسانی و هنری به گونه ای رقم می خورد که هنرمندان اطلاع کافی از کارهای یکدیگر داشتند و به لحاظ کیفی هم، جشنواره های تئاتر منطقه ای، در ارتقای تئاتر استان های شرکت کننده و میزبان تاثیرگذار بود. مسیر جشنواره های تئاتر منطقه ای، مسیر ما را در رسیدن به  هدف ارتقای تئاتر شهرستان ها، هموار می کرد. اما این مسیری که انتخاب شده، مسیر سختی است و باعث شده که بعضی از کارهای استان ها به صورت زنده و بعضی از کارها از روی فیلم مورد قضاوت و داوری قرار گیرد. بازبینی اثر به صورت زنده ، تاثیرات ویژه ای دارد و قابل مقایسه با بازبینی از روی فیلم نیست. در بازبینی از روی فیلم با تمامی دقت و وسواسی که داریم، چون ضبط نمایش به صورت حرفه ای انجام نمی شود، دقیق نیست و ونمی تواند نشانگر همه ابعاد و زیبایی ها و ویژگی های یک تئاتر باشد. در بازبینی از روی فیلم، باید همه کارها از یک دکوپاژ حرفه ای برخوردار باشند. برای ضبط یک تله تئاتر، چند روز کاری را با چندین وضعیت مختلف نوری، دکوری، تغییر وضعیت استقرار دوربین ها و حتی گریم در نظر می گیریم و همه این ویژگی ها در ضبط یک نمایش با یک دوربین و از یک فضای استقرار ثابت میسر نیست. در بازبینی نمایش ها از روی فیلم، خیلی از ویژگی های نمایش مثل طراحی صحنه، نور و حتی بازیگری بازیگران به چشم دیده نمی شود. ای کاش این اتفاق هرچه زودتر به گونه ای عملی شود که همه کارها به صورت زنده مورد ارزیابی قرار بگیرند. البته یک استثناهایی هست که بعله در آن شرایط با توجه به مشکلات مالی و مشکلات فرآروی گروه اجرایی، می توان کار را از روی فیلم دید و نظر داد که عرض کردم این در شرایط استثنایی است.

 

استاد، بعضی از هنرمندان، مدیران و منتقدان تئاتری، یک مرز بندی در کشور دارند و تئاتر کشور را به تئاتر شهرستان ، استان و مرکز تقسیم می کنند، به عنوان یک پیشکسوت ، نظرتان در مورد این تقسیم بندی چیست؟

من بچه شهرستانم. من بزرگ شده شهرستانم. این فقط مختص من نیست. این دوستانی که امروز و به عنوان هیئت انتخاب در محضرشان هستم هم شهرستانی هستند. این نوع تقسیم بندذی با توجه به شناسنامه کلان تئاتری ما از دیرباز تا کنون، اصلا" خوب نیست. باید ببینیم که تئاتر تهران را چه کسانی رقم می زنند؟ هنرمندان تئاتر شهرستانی هستند که تئاتر تهران را زنده و پویا نگه داشته اند. این ها با توجه به شرایطی که داشته اند و دارند، در تئاتر تهران حضور دارند و تاثیرگذار هستند. این هنرمندان یا در اثر مشکلات اقتصادی و یا جبر محیطی به تهران آمده اند و مرکز کشور را برای ادامه فعالیت تئاتری شان انتخاب کرده اند.  اگر شناسنامه هریک از هنرمندانی که در تهران کار می کنند را بررسی کنیم، خواهیم دید که نود و نه درصد هنرمندان فعال در تئاتر تهران، شهرستانی ها هستند. این تقسیم بندی بنا به ظرفیت جفرافیایی و امکانات سرمایه ای باید مورد بررسی قرار گیرد. من حاضر نیستم بپذیرم که اتفاقاتی که در تهران هست، در فلان شهر کشور هم دیده نشود. باید امکانات تئاتری مث تهران در شهرستان ها هم گسترش یابد. دسترسی به امکانات در مرکز برای هنرمندان سهل تر است و برای بروبچه های شهرستانی، سخت و دشوار. هنرمندان شهرستانی اگر امکانات برایشان میسر شود، کارهای خوبی را در همان شهرستان خود تولید و اجرا می کنند. حضور شهرستان ها در دانشکده های مختلف هنری و تئاتری قابل تامل است. من اطمیمنان دارم در طول برگزاری بیش از سی دوره جشنواره تئاتر فجر، بهترین آثار را از هنرمندان تئاتر شهرستانی دیده ایم و در مرکز کشور این آثار درخشیده اند. در کنار اجراهای نمایشی و حضور در صحنه ها، هنرمندان شهرستانی از لحاظ مدیریتی و فکری نیز در تئاتر کشور و مرکز تاثیرگذارند. این حضور در بخش های پژوهشی، مدیریتی و اجرایی تئاتر کشور کاملا" مشهود است. استعدادهای بی نظیری را از هنرمندان شهرستانی در تهران شاهد هستیم. این فقط مختص تئاتر نیست. در موسیقی، هنرهای تجسمی و سینما هم، شهرستانی ها حرف های زیادی برای گفتن داشته و دارند. مگر می شود کامکارها که از سنندج آمده اند، را در موسیقی نادیده گرفت؟  مگر مشکاتیان و شجریان را که خراسانی هستند، می شود در حوزه موسیقی بی تاثیر خواند؟ مگر علیزاده، آذربایجانی نیست؟ ما در حوزه سینما هم بهترین ها را از شهرستان ها داریم. من اعتقاد دارم که بپه های تئاتر شهرستان ها با تمامی سختی هایی که دارند، به معنای واقعی عشق به تئاتر و هنر دارند و برای صیانت از پایگاه های اصلی هنر، ایثارگری می کنند و این اتفاق مبارک از دیرباز بوده، هست و خواهد بود.

 

گفتگو: سعید نوریان