استقبال اردبیلی ها از «تکم»

 این نمایش سنتی با استقبال مرم اردبیل همراه بود و «تکمچی» با عروسک چوبی خود «تکم» آمدن بهار را به مردم این دیار شادباش گفت .

واژه تکم Takam ازدو بخش”تکه” و “م” تشکیل شده است. تکه در زبان ترکی به معنی بز نر قوی هیکل که همیشه در راس گله حرکت میکند و گله را به چراگاه و محلهای معین هدایت می کند و «م»ضمیر ملکی دوم شخص مفرد است و تکم در واقع به معنی «بز نرمن» است.

در میان روستائیان و ایلات و عشایر تکه به بز نری گفته می‌شود که به سن بلوغ رسیده باشد و بز نر را گویند که پیشاپیش گلّه حرکت می‌کند و با اضافه کردن ضمیر ملکی، این کلمه به صورت تکم ادا می‌شود.

تکم چی فردی که تکم به دست دارد، تکه خود را از تکه تخته‌ای به ابعاد ۱۵ سانتی‌متر طول، شش سانتی‌متر عرض و سه سانتی‌متر ضخامت به شکل بز می‌ساخت و بعداً چهار تکه تخته نازک به اندازه هشت سانتی‌متر با میخ به چهار طرف آن طوری نصب می‌کرد که به جای دست و پای او باشد که متحرک بودند.

تکم چی ها که با گرداندن این عروسک چوبی و خواندن شعر نوید بهار می‌دهد، وقتی می‌آیند که زمین بعد از زمستان سرد شروع به نفس کشیدن می‌کند. تکم گردانی و تکم خوانی دیرینه آیینی است که همواره در خطه آذربایجان پر ونقش ونگار اذربایجان از دیر باز بین مردم از ارزش و جایگاه ویژه ای برخوردار است .تکم و تکم چی ها پیام آوران بهار و دوستی و نشاط هستند .
به کسی که تکم را می گرداند و با ان اشعار نغز و شیرن را می خواند ، «تکم چی» می گویند.تکم یک عروسک چوبی است که به قطر حدود ۴ سانتیمتر ، طول ۲۵ و عرض ۱۲ الی ۱۵ ساخته می شود و آن را آذین می کنند. این عروسک خاص مراسم نوروز است.
آیین تکم (تکم خوانی و تکم گردانی) عمری دراز در خطه آذربایجان دارد و متاسفانه مثل اکثر آیینهای اصیل در حال فراموشی است. منشا آن ، محل پیدایش و روند تکاملی آن در هزار توی تاریخ گم شده است و تلاش ما بر این است که شواهدی را پیدا کنیم و در کنار هم بچینیم تا به این فرهنگ و سنت قدیمی هویت بدهیم.چند سالی است که با هدف احیای این آیین نمایشی ، در روزهای آخر اسفند به همت سازمان های مردم نهاد و شهرداری اردبیل و نیز مشارکت اداره کل فرهنگ و ارشاداسلامی ، آیین تکم گردانی در شهر اردبیل برگزار می شود.