نمایش، تجسم عینی زندگی است

گزارش خرنگار ایران تئاتر در استان اردبیل،

محمد حمزه زاده متولد سال 1335  . فارغ التحصیل کارشناسی رشته کارگردانی نمایش از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد کارگردانی و بازیگری از دانشکده هنر و معماری دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران مرکزی و دارای درجه یک هنری از دبیرخانه ارزشیابی هنرمندان کشور مستقر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و 7 سالی است که ضمن عضویت در موسسه هنرمندان پیشکسوت کشور، در شورای ارزشیابی و نظارت اداره کل هنرهای نمایشی کشور فعال است.

این چهره نام آشنا در تئاتر کشور که زمانی مدیریت انجمن هنرهای نمایشی کشور را نیز برعهده داشت، به بهانه برگزاری سی و یکمین دوره جشنواره تئاتر استانی به عنوان عضو هیئت انتخاب در برگزاری این رویداد مهم تئاتری نقشی موثر داشت.
محمد حمزه زاده که از سال 1349 یعنی بیش از نیم قرن در حوزه هنرهای نمایشی حضوری فعال داشته و دارد، خود را هنرجوی تئاتر می‌داند.او در این رابطه گفت: «آرزو می کنم و تلاش دارم تا بتوانم قبل از ترک این دنیا به درک درستی از هنر و به‌ویژه نمایش برسم.»

او در تمجید از هنر ادامه داد: «شما بهتر از من می دانید که هنر فی نفسه خاصیت متحد ساختن انسان‌ها را داراست. زیرا بر بنیاد این استعداد آدمی قرار دارد که انسانی با گرفتن شرح احساسات انسان دیگر، از راه شنیدن یا دیدن می‌تواند همان احساس را که شخص بیان کننده و شرح دهنده تجربه کرده است، تجربه کند و این برای حیات بشر و سیر به سوی سعادت فرد و جامعه انسانی موضوعی ضروری و لازم است.»

این نویسنده و کارگردان تئاتر افزود: «هنر، افراد بشر را با احساساتی یکسان به یکدیگر پیوند می‌دهد و از این راه آنچه را که ممکن است در قالب استدلال و تعقل نامفهوم و دور از دسترس بماند مفهوم سازد و در دسترس همه قرار دهد.»

حمزه زاده با اعلام اینکه هنر یکی از وسائل ارتباط انسان‌ها و موجب ترقی و پیشرفت بشریت به‌سوی کمال است، گفت: «هنر، هر اندازه از نظر محتوی بهتر باشد به همان نسبت، رسالت خود را بهتر، و هر قدر از لحاظ مضمون بد و نارسا باشد، کمتر از عهده رسالت خود برمی‌آید. رسالتی که براساس آن احساسات بد و پست، که برای بهروزی آدمیان مضر است از میان برداشته شده و احساسات نیک که برای سعادت بشر لازم است بوجود می‌آید و اینجاست که به حساسیت هنر در جامعه بشری پی می‌بریم. که به عقیده بسیاری، معرف وضع فرهنگی یک جامعه است. وموجب تحول و حرکت، و ایجاد تغییر در فرهنگ و افکار عمومی می‌شود.»
این بازیگر، سینما، تئاتر و تلویزیون با اشاره به جایگاه و نقش نمایش در میان سایر هنرها، گفت: «حرکتی که هنر نمایش ، به پشتوانه ارتباط مستقیم با تماشاگر ایجاد می‌کند، شگفت‌آور است و اگر در مسیر حق و حقیقت باشد، حتی غیر قابل بیان می‌نماید.»

او رسالت هنر نمایش را، تحقق روابط انسانی براساس موازین مذهبی و شعور دینی عنوان کرد و افزود: «در سایه این روابط، تعاون و تکامل، احترام به هم، عشق به انسان، ایثار، فروتنی و تواضع نسبت به دیگران به وجود می‌آید.»
محمد حمزه زاده با بیان اینکه نمایش، تجسم عینی زندگی است، گفت: «نمایش به قولی خود زندگی است، آن نوع زندگی که از پایگاهی استوار سخن می‌گوید و حقیقت های متعال زندگی را در قالب هنرمندانه‌ای عرضه می‌نماید. پس هنر نمایش، هنر زندگی است و با روح و جسم انسان الفت دیرینه دارد. در تعریف هنر نمایش بسیار گفته شده است که به نظر حقیر هیچ یک از این تعاریف به تنهائی معرف واقعی این هنر زیبای انسانی نیست.»
عضو هیئت انتخاب جشنواره تئاتر استانی اردبیل با بیان اینکه نمایش هم می‌تواند خادم فضیلت‌ها باشد و هم خادم رذیلت‌ها، توضیح داد: « به عبارتی دیگر نمایش می‌تواند بسازد و یا تباه کند. بدین جهت، برای اعتلای این ابر پدیده ذوق و فهم انسانی، آموزش مستمر از واجبات به نظر می‌رسد و بر هر حرکتی در عرصه نمایش، لازم است که آموزش را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهد که یکی از این حرکت ها یا مهمترین آن برگزاری همین جشنواره هاست.»
او با اشاره به پیشینه غنی فرهنگی، مذهبی و تاریخی اردبیل، و حضور دوباره اش در زادگاهش، گفت: «مدت ها بود که دغدغه تئاتر استان مادری ام یعنی اردبیل همراه من بود و راستش خیلی دوست داشتم در جمع هنرمندان تئاتر و در جریان فعالیت های هنری ایشان باشم. البته سال ها از طریق انگشت شمار دوستان و آشنایان پیگیر چگونگی فعالیت ها و اخبار مربوط در این استان بودم و همواره از این که فرصتی پیش نمی آمد که با کلیه هنرمندان در سطح استان آشنا شوم، احساس نا خوشایندی داشتم. تا اینکه به پیشنهاد جناب آقای غریب منوچهری با بازی در نمایش «شاه اسماعیل» به تعداد بیشتری از هنرمندان آشنا شدم.» 
محمد حمزه زاده افزود: «راستش زمانی که آقای نوریان معاون محترم هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاداسلامی استان اردبیل و دبیر سی و یکمین جشنواره تئاتر استانی اردبیل تماس گرفتند و پیشنهاد عضویت در شورای بازبینی جشنواره را مطرح کردند، بدون اغراق عرض کنم ذوق زده شدم و بدون هیچگونه سوالی که معمولا در این گونه موارد از ترکیب هیئت و چگونگی و شرایط مطرح می شود، به دو دلیل پذیرفتم. اول اینکه، فرصت آشنائی و حضور در جمع بیشتری از هنرمندان را داشتم و دوم اینکه آثار بیشتری را در سطح استان می توانستم تماشا کنم و در جریان چگونگی و کیفیت آثار قرار بگیرم. همینطور هم شد و ضمن سفر به اکثر شهرستان‌های استان، تعداد 23 نمایش را به تماشا نشستم و تصور می کنم افتخار آشنائی با قریب به 90 درصد هنرمندان تئاتر نصیبم شد.»
این نویسنده، بازیگر و کارگردان نامی تئاتر کشور با اشاره به جایگاه تئاتر استان اردبیل، گفت:«با توجه به شواهد موجود باید عرض کنم که توان موجود در سطح استان اردبیل برای تئاتر بسیار شگفت انگیز و امیدوار کننده است ولی آسیب های خاص خود را نیز دارد. مشکلات جزئی بین هنرمندان دیده و شنیده می شود که با یک مدیریت صحیح نیروی انسانی می تواند در سطح تئاتر کشور جریان ساز باشد. استان اردبیل با غنای فرهنگی و مضامین جذاب خود می تواند پرچم دار نمایش بومی باشد.» 
او تشکیل کارگروه مطالعات کاربردی تئاتر استان، ترمیم و توسعه آموزش و اجرای مستمر نمایش را از راه‌های ارتقا و رشد تئاتر استان اردبیل، عنوان کرد و افزود:
«پیشنهادم برای رونق بیشتر تئاتر در سطح استان اردبیل عبارتند از :
1ـ تشکیل کارگروه مطالعات راهبردی تئاتر استان با حضور پیشکسوتان و صاحبان نظر و اندیشه و ارزیابی وضعیت موجود و مشکلات و آسیب های احتمالی و ارائه راه کار لازم برای برون رفت از این مشکلات. 
2ـ برنامه ریزی آموزشی در چند مقطع با توجه به درجه مهارت و دانش هنرمندان که توسط کارگروه فوق تعیین می شود.
3ـ تلاش برای اجرای مستمر تئاتر در سطح استان و بویژه در مرکز استان و ایجاد امکان برای حضور هنرمندان شهرستانی و استفاده از تجارب پیشکسوتان.
4ـ دعوت از برخی اثار شاخص نمایشی که در تهران اجرا می شود به منظور ارتقای سطح کیفی اثار نمایشی در سطح استان.
5ـ ارتباط بیشتر هنرمندان با پیشکسوتان و هنرمندان شاخص استان در زمینه تولید آثار نمایشی.»
محمد حمزه زاده با تاکید براینکه عزیزان باید توجه داشته باشند که دنیای هنر بسیار گسترده است، اظهار داشت: « به تعداد همه هنرمندان، جایگاه در دنیای هنر وجود دارد و بنا نیست کسی جای دیگری را بگیرد. لذا لازم است همبستگی و اتحاد خود را حفظ کنیم و از هرگونه گروه گرائی و پشت سر گوئی و موضع گیری در برابر یکدیگر بپرهیزیم تا شاهد رشد و تعالی هنر نمایش در سطح استان باشیم که قطعا موجب سربلندی و افتخار همه ما خواهد بود.»

او ناکید کرد: «البته این نکته را هم عرض کنم که نقد درست و متذکر شدن معایب یکدیگر در کنار بازگویی محسنات هیچ اشکالی ندارد، ولی نباید موجب انشقاق ارتباط بین هنرمندان و گروه های نمایشی بشود. باید همه کمک کنیم تا تئاتر که محور مشترک موجود در بین ماست، رشد کند. این مهم بر عهده انجمن هنرهای نمایشی استان است تا با مدیریت درست نیروی انسانی دل ها را هرچه بیشتر به هم نزدیک کند.»